بررسی تطبیقی شعورمندی کائنات در ادیان سامی و مزدایی

شعور و آگاهی تنها مخصوص انسان نیست بلکه تمام عناصر هستی و پدیده های آن، درک و شعور خاص خود را دارند. شعورمندی کائنات تفکری است که دارای مبانی فکری، عملی و عقلانی بوده لذا باورها، فرهنگ ها و ادیان می توانند وسیله ای برای آگاهی و درک بهتر از این موضوع باشند. شعورمندی کائنات بر اهمیت معنوی طبیعت تأکید دارد و طبیعت را به عنوان قلمرو قدسی می شناساند. این پایان نامه مشتمل بر سه فصل است: فصل اول به مبانی نظری شعورمندی و اثبات آن از دیدگاه فلسفی، عرفانی و علمی می پردازد. در دیدگاه فلسفی با استفاده از براهین صدرالمتألهین به اثبات وجود علم آگاهی در موجودات پرداخته می شود. در دیدگاه عرفانی نیز مبحث وحودت وجود رهیافتی برای اثبات شعورمندی کائنات است و دیدگاه علمی نیز این موضوع را از منظر دانشمندان علوم تجربی اثبات می-کند. فصل دوم گزارشی از شعورمندی کائنات در متون مقدس مزدایی و سامی است. این فصل شامل بخش های کل کائنات، جمادات، نباتات، حیوانات و نیروهای غیبی می شود و نمودهای مختلف این موضوع به طور تطبیقی میان ادیان مذکور بررسی شده است. در فصل سوم نیز با توجه به مستندات ذکر شده به ارائه نتایجی با موضوعات ستایش کائنات نسبت به خالق، ستایش کائنات از سوی انسان ها، روابط متقابل اجزای هستی، پیامدهای شعورمندی کائنات پرداخته شده؛ روند تحولی شعورمندی ترسیم می گردد. رهاورد این پژوهش در بخش مربوط به تطبیق به این نتیجه منتهی شد که علی رغم اینکه شعورمندی کائنات وجه مشترک ادیان مورد بحث است اما در بستر این ادیان با یک سیر تحولی دیده می شود؛ به این صورت که شعورمندی کائنات در آیین مزدایی بیشتر رنگ طبیعت پرستی و در ادیان سامی رنگ آنیمیستی دارد.